د مدیر یادونه: د CGTN لومړی غږ د مهمو کیسو او مسایلو په اړه تبصره وړاندې کوي، دا کالم ګونګې مسلې روښانه کوي او د وروستیو نړیوالو پېښو په اړه د چین لید وړاندې کوي.
په وروستیو کلونو کې نړیوال اقتصاد د نړیوال کولو ضد احساساتو تر سیوري لاندې راغلی، ځینې لویدیځ هېوادونه د “ملي امنیت” تر نامه لاندې بهرنۍ تصدۍ بایکاټ کوي، پانګه، صنعت او دندو په ځینو بندیزونه لګوي، سربیره پردې یو شمېر لویدیځو رسنیو چین تورن کړی چې په ځینو مسلو کې په شاتګ کوي او د اقتصاد د ځینو مسلو له منلو څخه انکار کوي. مهمه نده چې چین څومره خلاص وي، داسې ښکاري چې هیواد به هیڅکله د لویدیځ معیارونه پوره نه کړي.
ایا چین په هغه څه کې ملامت دی چې لودیځ یې وایي؟
لاندې شمیرې به په واضح ډول وښیې چې ځواب نه دی. چين په پرله پسې اوو کلونو کې د مالونو په برخه کې د نړۍ د ستر سوداګريز هېواد په توګه خپل دريځ ټينګ کړی دی، د 2024 په لومړۍ نیمایي کې د محصولاتو صادراتي ارزښت لکه د موټرو، کښتیو، او مدغم سرکیټونو په ترتیب سره د کال په پرتله 22.2 سلنه، 91.1 سلنه، او 25.6 سلنه زیاتوالی ښيي.
چين په سمه توګه په نړيواله کچه د اقتصادي او سوداګريزو همکاريو په برخه کې د خپلو دوستانو حلقه پراخه کړې ده. د يو کمربند او يوې لارې د نوښت (BRI) تر نامه لاندې له شريکو هېوادونو سره يې سوداګري د ۲۰۲۴ کال په لومړۍ نيمايي کې د کال په پرتله ۷.۲ سلنه زياته شوې، د چين د بار وړونکو اورګاډو شمېر له همدې هدف څخه ۱۹ ورځې مخکې له ۱۰۰۰۰ څخه زيات شوی دی. په تیر یوه کال کې د ټول کارګو حجم د 11 سلنې زیاتوالی ښيي.
چین زیاتو هېوادونو ته له ویزې پرته د ورتللو وړاندیز کړی دی، د 2024 کال په لومړۍ نيمايي کې له 14 مليونو څخه زيات بهرنيان چين ته راغلي دي، چې دا شمېرې د کال په پرتله د ويزې پرته د ننوتلو شمېر دوه چنده ښيي، د دغه ډول تدبيرونو د لړۍ په پلي کېدو سره چين خلکو ته زیات فرصتونه برابروي او د بهرنۍ پانګونې لپاره لا زياتې اسنتیاوې رامنځته کوي.
د نړیوال کولو ضد احساساتو سره سره د چین د لا زیاتو فرصتونو او همکاریو دروازې خلاصې پاتې دي لا به پراخې شي. د چين د کمونېست ګوند د شلمې دورې مرکزي کميټې د درېيمې عمومي غونډې په اعلاميه کې ويل شوي چې د فرصتونو برابرو د چين د عصري کېدو يوه ځانګړتيا ده، موږ بايد بهرنۍ نړۍ ته د پرانستلو بنسټيزې دولتي تګلارې ته ژمن پاتې شو. او د چين د ستر بازار د پياوړتيا څخه د ګټې اخيستنې له لارې اصلاحاتو ته دوام ورکوو، موږ به له نورو هېوادونو سره د همکارۍ د پراخولو او د لوړ معياري پرانيستې اقتصاد لپاره د نويو بنسټونو د جوړولو او د بهرنۍ سوداګرۍ جوړښتي اصلاحات نور هم پراخ شي. د داخلي او بهرنۍ پانګونې لپاره به د مدیریت سیسټمونه نور هم اصلاح شي، د سیمه ایزو همکارۍ او فرصتونو به نور فرصتونه برابر شي، او د یو کمربند او یوې لارې نوښت لاندې د لوړ کیفیت همکارۍ میکانیزمونه منظم شي.
د چين د کمونېست ګوند د ۲۰مې دورې مرکزي کميټې د ۲۰۲۴ کال د جولای له ۱۵مې نېټې څخه تر ۱۸مې نېټې پورې په بېجينګ کې خپله درېيمه عمومي غونډه جوړه کړه
خلاصون د چين په کلتوري جوړښت کې ځای لري
د چين د خلاصون فلسفه يوازې د سيالۍ د پياوړتيا پر ځای د تمدن په کچه کار کوي.
ښه راغلاست او پرمختګ د چيني ملت د ټول شموليت او يووالي د دود دوام دی. د نړيوال انساني تمدن له لاسته راوړنو څخه راوتل د چيني ملت د دوامدار پرمختګ راز دی. د چين د ښه راغلاست له لارې نړۍ ته د چين همکاریو دروازې پرانيستل، له ختيځ څخه د لويديځ له زده کړې څخه د ختيځ او لويديځ تر منځ متقابلې زده کړې او همدارنګه د نړۍ د شمال او جنوب ترمنځ متقابل شموليت د چين د خلاصون فلسفه په پرله پسې توګه روانه ده.
د چين د بيا ژوندي کولو له پرمختيا څخه نيولې تر نړۍ پورې د خپلو پرمختيايي موخو تر سره کولو او نړيوالې ټولنې ته د زياتو او غوره عامه توکو برابرولو پورې د چين د پرمختګ فلسفه هم د پرمختګ په حال کې ده.
چين په دې قاعده ټينګ باور لري چې ښه راغلاست پرمختګ راولي، په داسې حال کې چې انزوا په حتمي توګه د وروسته پاتې والي لامل ګرځي. هغه دردناک درس چې چین په نولسمه پیړۍ کې د اپینو له جګړو وروسته زده کړل دا و چې وروسته پاتې کېدل یو څوک د برید لپاره زیان منونکی پریږدي. په حقیقت کې، د زیان منل لامل نړۍ ته د خلاصولو ناکامي وه.
په نولسمه پېړۍ کې د چين په ځان بسيا وړوکي کروندګر اقتصاد په چټکۍ سره د لويديځ د ازاد صنعتي تمدن له خوا مات شو. نن ورځ چین یوازینی هېواد دی چې په خپل اساسي قانون کې یې “ښکاره” لیکلي او دا یې ملي پالیسي جوړوي. د اصلاحاتو او ښه راغلاست تګلارې يوه سمه لار ده چې د چين له ملي شرايطو سره سمون خوري او د وخت له اړتياوو سره سم به پرمخ ځي.
د ۲۰۲۳ کال د سپتمبر په ۴مه نېټه د چين د جيانګ سو ولايت د ليان يونګانګ په ختيځ کې د چين او قزاقستان نړيوال لوژيستيکي اډه. /CFP
له همدې امله، چين د پرانيستې تګلارې په اړه لا فعاله تګلاره پلې کړې، د لوړ معيار د ازادې سوداګريزې سيمې د نړيوالې شبکې د جوړولو لپاره يې هڅې کړې، د ازادې سوداګرۍ ازمايښتي زونونو پرمختګ يې ګړندۍ کړی او د های نان د ازادې سوداګرۍ بندر د جوړولو چارې يې ګړندۍ کړې دي په یوه خورا مشهور نړیوال عامه ښه او د نړیوالې همکارۍ لپاره یو پلیټ فارم له مخې پرمخ ځي.
په نړیوال اقتصاد کې د پرمختګ په لور
چين په فعاله توګه په ټولو برخو کې نړیوال اقتصاد کې د پرمختګ ته وده ورکوي. د چين د کمونېست ګوند له اتلسمې ملي کانګرس راهيسې، رئيس شي جين پينګ د پرمختيايي اصلاحاتو په برخه کې د پرانستې پر رول ټينګار کړی دی. هغه په مکرر ډول ټینګار کړی چې په فعاله توګه د لوړ معیاري نړیوال سوداګرۍ او اقتصادي قواعدو سره سمون لري، په دوامداره توګه د مقرراتو ، مدیریت او معیارونو په برخو کې د اداري پرانستلو پراخول دا کړنلاره د خلاصون لپاره نوي معیارونه رامینځته کول او په نړیوال اقتصاد کې د پرمختګ رامینځته کول دي، په غونډه کې رئيس شي جين پينګ د اداراتو د پرانيستلو پر اهميت ټينګار وکړ.
د لوړې کچې اداری ښه راغلاست معنی دا ده چې د چین د خلاصون تمرکز به د توکو له سوداګرۍ څخه د خدماتو سوداګرۍ ته او د اجناسو او تولیداتو فکتورونو له آزاد جریان څخه د قواعدو پر بنسټ بنسټیز خلاصون ته واړوي. په وروستيو کلونو کې چين له اروپايي ټولنې سره د پانګې اچونې د هراړخيز تړون (CAI) لپاره خبرې اترې بشپړې کړې او د ترانس پاسفيک مشارکت د هراړخيز او پرمختيايي تړون (CPTPP) او د ډيجيټل اقتصاد مشارکت تړون (DEPA) کې د شاملېدو غوښتنه يې کړې ده.
له نظامی اصلاحاتو څخه تر اداری خلاصون پورې، چين د لوړو نړيوالو اقتصادی او سوداګريزو معيارونو سره د سمون لپاره خپلې هڅې ګړندۍ کوي او په فعاله توګه د نړيوالو اقتصادي او سوداګريزو اصولو په خبرو اترو کې ګډون کوي.
په نړیوال اقتصاد کې د پرمختګ د چين فعاله ونډه لا نوره ثابته شوې ده. د BRI او د چین د وارداتو نړیوال نندارتون (CIIE) په استازیتوب، د چین تمرکز له فعال څخه فعال پرانیستې ته، د پرانیستې پراختیا څخه د پراختیا پر بنسټ پرانیستې ته، او د پرانیستې پراختیا څخه د ریفورم پراختیا ته د پرانیستې پراختیا لپاره د اصلاحاتو په لور. د BRI په څیر د چین لخوا وړاندیز شوي نوښتونه یوازې د چینایي تصدیو په اړه ندي چې نړیوال پرمخ ځي، بلکې د چینایي تولیداتو، خدماتو، نظریاتو او حتی پرمختیایي موډلونو په اړه هم دي.
د BRI په چوکاټ کې، چين په فعاله توګه د پرمختيايي تګلارو، اداري ميکانيزمونو او د تبادلې په پلیت فورمونو کې له شريکو هېوادونو سره د دوه اړخيزو او سيمه ييزو همکاريو د پياوړتيا په برخه کې خپلې همکارۍ پياوړې کوي. په مثالونو کې د روسیې په مشرۍ د یوریشیا اقتصادي اتحادیه، د قزاقستان د “روښانه سړک” نوښت، د اندونیزیا نړیوال سمندري فولکرم لید، د سویلي افریقا د اقتصادي بیارغونې او بیا رغونې پلان، او د مصر د سویز کانال دهلیز پراختیا پروژه کې شامل دي.
د ۲۰۲۳ کال د اکتوبر په ۱۴ مه نېټه د چين په پلازمېنه بېجينګ کې د چين د ملي کنونشن مرکز ته څېرمه د يو کمربند او يوې لارې د نړيوالې همکارۍ د دريم فورم په ګلانو وپوښل شو
د نن ورځې په نړۍ کې مهمې ستونزې د نړۍ د شمالي او سویل ترمنځ د اقتصادي پراختیا په نابرابرۍ کې دي، د اقتصادي نړیوال کیدو ورو ورو، او د هیوادونو ترمنځ په اقتصادي پالیسیو کې د پام وړ ګډوډي دي په متحده ایالاتو کې د عام عمل برعکس او اروپا په فعاله توګه د صادراتو د پراخولو او د وارداتو د کمولو لپاره د سوداګریز کسر د کمولو لپاره، چین د وارداتو زیاتولو ته دوام ورکوي.
د رئيس شي جين پينګ په مشرۍ د چين نړيوال وارداتي نندارتون د نړۍ په کچه د لومړي ځل لپاره د وارداتي نندارتون په توګه جوړ شو چې د موضوع په توګه د چين پراخ کورنی بازار نورو هېوادونو ته وړاندې کوي او له همدې امله په نړيواله کچه د مشترک نړيوال بازار په توګه ګرځېدلی دی. په 2023 کې د CIIE په 6th کې، 72 هیوادونو او نړیوالو سازمانونو په ملي نندارتونونو کې برخه اخیستې وه، په داسې حال کې چې د 128 هیوادونو او سیمو څخه 3,486 تصدۍ 442 نوي محصولات، ټیکنالوژي او خدمتونه د شرکتونو په نندارتون کې نندارې ته وړاندې کړل.
سربيره پر دې، رئيس شي جين پينګ د سوداګرۍ د ليبراليزيشن او اقتصادي نړيوال کېدو په اړه د خپل ليد د لا پرمختګ لپاره د چين د خدمتونو د سوداګرۍ نړيوال نندارتون (CIFTIS) او د چين د مصرفي محصولاتو نړيوال نندارتون (CICPE) پلان کړی دی.
د ښه راغلاست اصولو او لاندنیو لیکو ته پاتې کیدل
چین په ښه راغلاست کې اصول او لاندینۍ کرښې لري. چين به په هيڅ صورت کې له خپلو اساسي ملي ګټو او د خلکو له بنسټيزو ګټو سره موافقت ونه کړي او په ټينګه سره به د خپل ملي حاکميت او ملي کرامت ساتنه وکړي.
هغه تورونه چې په چین لګول کیږي، کله چې هیواد په ساده ډول خپلو اصولو ته غاړه کیږدي او له زیانونو څخه ډډه کوي، جدي نیمګړتیاوې او اخلاقي شکمن دي. د ځينو لويديځو هېوادونو له خوا په پرانستې توګه د چين د شا تګ په اړه تکراري څرګندونې يوازې د خپل زوال د پټولو يوه هڅه ده.
له سیاسي او اقتصادي پلوه “خوندي” یا “ټیټ خطر” هیوادونو ته د دوی د اکمالاتو ځنځیرونو په لیږدولو سره ، لویدیز غواړي د “نړۍ د فابریکې” په توګه د چین دریځ کمزوری کړي ، ترڅو د هند او ویتنام په څیر هیوادونو ته اجازه ورکړي چې تولیدات له چین څخه واړوي او ځای په ځای کړي. د دوی په ګټه نړیوال اکمالاتي ځنځیرونه له سره تنظیم کړئ.
د چين د دولت رئيس شي جين پينګ په وار وار پر دې ټينګار کړی چې نړۍ به د چين له هوساينې څخه ګټه پورته کړي. د نړيوال کېدو ضد احساساتو په منځ کې، چين د لوړې کچې پرانيستې ته دوام ورکوي، د نړيوال اقتصاد او سوداګرۍ له لوړ معيارونو سره سمون لري، په ثابته توګه د بنسټيزو پرانيستو هڅو ته وده ورکوي، د کورنيو او نړيوالو بازارونو او سرچينو ترمنځ متقابل عمل پياوړی کوي، د بهرنۍ سوداګرۍ او پانګونې پياوړتيا کوي. ، او په نړیواله اقتصادي همکارۍ او سیالۍ کې نوې ګټې رامینځته کړي. د چين د خلاصون او پرمختګ فلسفه او عمل له فعال څخه فعال ته بدل شوی او د نړيوال کېدو د پرمخبيولو لپاره د چين د حل لارې چارې برابرې کړي دي.
لیکوال وانګ یی وی د چین په رینمین پوهنتون کې پروفیسور، د چین د نړیوالې سوداګرۍ د ترویج په شورا کې کارپوه او د تای انسټیټیوټ لوړ پوړی څیړونکی دی.
(که تاسو غواړئ د چین په اړه نور کره مالومات تر لاسه کړئ، نو مهرباني وکړئ موږ سره دلته په اړیکه کې اړیکه شئ comments@cgtn.com. په ټویټر کې @thouse_opinions تعقیب کړئ ترڅو د CGTN نظر برخه کې وروستي نظرونه ومومئ.)
